'ႏိုင္ငံသား ျဖစ္ျခင္း၊ မျဖစ္ျခင္း ကေတာ့ တည္ဆဲ ႏိုင္ငံသား ဥပေဒနဲ႔ပဲ ဆိုင္တယ္' လူ၀င္မႈ ႀကီးၾကပ္ေရးႏွင့္ ျပည္သူ႕ အင္အား ၀န္ႀကီး ဌာန ျပည္ေထာင္စု ၀န္ႀကီး ဦးခင္ရီႏွင့္ ေတြ႔ဆုံျခင္း

လတ္တေလာတြင္ သန္းေခါင္စာရင္း ေကာက္ယူမႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ မႈမ်ား ေဆာင္ ရြက္ေနဆဲ ကာလျဖစ္သည့္အတြက္၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ျပည္လုံးကြၽတ္ သန္းေခါင္စာရင္းႏွင့္ ပတ္ သက္ေ သာ အေၾကာင္း အရာမ်ား၊ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ရခိုင္အေရးအၿပီး ျပင္ဆင္မႈ၊ နယ္စပ္ေဒသမ်ား၏ လုံျခံဳမႈ၊ ႏုိင္ငံသား မဟုတ္သူမ်ားအေပၚ ဧည့္ႏိုင္ငံသား သတ္မွတ္မႈ၊ ခိုး၀င္ဘဂၤါလီမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ မွတ္ခ်က္မ်ား စသည္တို႔ကို လူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ေရးႏွင့္ ျပည္သူ႕အင္အား ၀န္ႀကီးဌာန ျပည္ေထာင္စု၀န္ႀကီး ဦးခင္ရီႏွင့္ ေတြ႔ ဆုံေ မးျမန္းခဲ့သည္မ်ားကို ျပန္လည္ေဖာ္ျပအပ္ပါသည္။

ေမး - ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ကမန္တိုင္းရင္းသားနဲ႔ ဘဂၤါလီ ေရာေထြးေနတယ္လို႔လည္း သိရပါတယ္။ ဘဂၤါလီတခ်ဳိ႕က သူတုိ႔ကုိယ္သူတို႔ ကမန္ပါလို႔ ေျပာတာလည္းရွိၿပီး ကမန္တိုင္းရင္းသား ဦးေရက အရင္ကရွိတဲ့ ဦးေရထက္ မ်ားလာတယ္ေပါ့။ အဲဒီလိုေရာေထြးေနတဲ့ အေပၚမွာေရာ ဘယ္လိုမ်ဳိး ထင္ျမင္ပါသလဲ။

ေျဖ - ကမန္လူမ်ဳိးဆိုတာ သမိုင္းေၾကာင္း ရွိပါတယ္။ ကမန္ဆိုတာက ရခိုင္ဘုရင့္တပ္မေတာ္ က ေလးသည္ေတာ္ေတြလို႔ မွတ္တမ္းအရ သိရပါတယ္။ ကမန္ရဲ႕ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္ က ေလးျမားအတတ္ ကြၽမ္းက်င္သူ၊ ေလးသည္ေတာ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ကမန္အမ်ားစုက ရခိုင္စကားကုိပဲ ေျပာပါတယ္။ ကမန္သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံသားအျဖစ္ တရား၀င္ ေဖာ္ျပထားတဲ့လူမ်ဳိး ၁၃၅ မ်ဳိးမွာ တစ္မ်ဳိးအပါအ၀င္ လူမ်ဳိးျဖစ္ၿပီး ႏုိင္ငံသား ျဖစ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္းပိုင္းေတြမွာ ေနတယ္။ တစ္ဖက္ႏုိင္ငံသားေတြနဲ႔ ႐ုပ္ခ်င္းတူေတာ့ ဆက္စပ္တာ နည္းနည္းပါးပါး ရွိတယ္လို႔ဆိုရင္လည္း တိတိက်က်ေျပာရင္ စစ္ရပုိၿပီး လြယ္ႏိုင္ပါတယ္။။ ဘဂၤါလီက ကမန္လို႔ ႏႈတ္နဲ႔ေျပာ႐ုံနဲ႔ေတာ့ ႏုိင္ငံသား ျဖစ္မသြားဘူး။ ႏုိင္ငံသားျဖစ္ဖို႔ဆိုတာ ႏႈတ္ကေျပာတိုင္း ျဖစ္တဲ့ကိစၥ မဟုတ္ပါဘူး။ အခု ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ကမန္လူဦးေရေပါင္းက ၇၅၆၃ ေယာက္ရွိတယ္။ ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္း ပဋိပကၡ ျဖစ္ၿပီးတဲ့ေနာက္ ကြၽန္ေတာ္တို႔က အားလုံးကုိ တစ္ႀကိမ္စစ္ေဆးၾကည့္ၿပီး စစ္ေဆးခ်က္အရ ကမန္တိုင္းရင္းသားေတြမွာလည္း မွားယြင္းမႈမရွိေၾကာင္း ေတြ႕ရပါတယ္။  ႏုိင္ငံတစ္ႏိုင္ငံမွာ ႏုိင္ငံသားျဖစ္ဖို႔ဆိုတာ ႏုိင္ငံအခ်ဳပ္အျခာ အာဏာပဲ။ ႏုိင္ငံတစ္ခုရဲ႕ အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာရဲ႕ အစိတ္အပုိင္းတစ္ခု ျဖစ္တာေၾကာင့္ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ စနစ္တက် ေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။ ေသေသခ်ာခ်ာ ေျပာျပသတင္းေပးႏုိင္ဖို႔၊ အတည္ျပဳ စစ္ေဆးေပးဖုိ႔ အသင့္ရွိပါတယ္။

ေမး - ျမန္မာစကား ဒါမွမဟုတ္ရင္ တိုင္းရင္းသားဘာသာစကား တစ္ခုခု မတတ္ဘဲ ႏိုင္ငံသားမွတ္ပုံတင္ကတ္ ထုတ္ေပးတာေရာ ရွိပါသလား။

ေျဖ - ထုတ္ေပးျခင္း မရွိပါဘူး။ ႏုိင္ငံသားမွတ္ပုံတင္ကတ္ ေပးတဲ့အဆင့္ကို မေျပာနဲ႔၊ ေလွ်ာက္ထားလုိ႔ကုိ မရပါဘူး။ သမုိင္းေၾကာင္းအရ ႏုိင္ငံေတာ္ႀကီး ကိုလိုနီလက္ေအာက္ ေရာက္ခ်ိန္မွာ တိုင္းတစ္ပါးသားေတြ ႏိုင္ငံထဲကုိ ၀င္ခ်င္တဲ့သူက၀င္၊ ထြက္ခ်င္တဲ့သူကထြက္ အေျခခ်ေနထိုင္တာေတြဟာ အဲဒီအခ်ိန္က ရွိခဲ့ပါတယ္။ လြတ္လပ္ေရးရတဲ့ အခါက်ေတာ့ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာ ျပန္ရလာတယ္။ ကိုယ့္ႏုိင္ငံ ကိုယ့္ၾကမၼာကိုယ္ ဖန္တီးခြင့္ ရွိလာတယ္။ အဲဒီအခါ ႏုိင္ငံအတြင္းမွာ ႏုိင္ငံျခားသားေတြ အလြန္မ်ားေနပါၿပီ။ ဒါကိုထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ဆိုၿပီး ဥပေဒႏွစ္ခု ျပတယ္။ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ျမန္မာႏုိင္ငံသားျဖစ္မႈ ဥပေဒ။ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ျမန္မာႏုိင္ငံသားေရြးခ်ယ္မႈ ဥပေဒ။ အဲဒီ ၄၈ ခုႏွစ္ျဖစ္မႈ ဥပေဒမွာကုိက ဥပေဒပုဒ္မ ၇ (၁) ဆိုတာရွိတယ္။ အဲဒီအထဲမွာ ႏုိင္ငံျခားသားတစ္ဦးဟာ ႏုိင္ငံသားျဖစ္ခ်င္လို႔ ေလွ်ာက္ခ်င္တယ္ဆုိရင္ အသက္ ၁၈ ႏွစ္ ျပည့္ရမယ္၊ စာရိတၱ ေကာင္းရမယ္၊ ႏိုင္ငံကို သစၥာရွိရမယ္။ ႐ူးသြပ္သူ မျဖစ္ေစရ။ တိုင္းရင္းသား ဘာသာစကား တစ္မ်ဳိးေျပာတတ္သူလည္း ျဖစ္ရမယ္လို႔ အတိအလင္း ပါေနတယ္ဆိုေတာ့ တုိင္းရင္းသား ဘာသာစကား တစ္မ်ဳိးမေျပာတတ္ရင္ ႏုိင္ငံသားအျဖစ္ ေလွ်ာက္ခြင့္ကို မရွိတဲ့ သေဘာပါ။ ဒီ ၄၈ ခုႏွစ္ ျဖစ္မႈဥပေဒ ပုဒ္မ ၇ (၁) အရ တိုင္းရင္းသား ဘာသာစကား တစ္မ်ဳိးေျပာတတ္လို႔ ေလွ်ာက္လုိက္တဲ့သူကလည္း ဗဟိုအဖြဲ႕ေရာက္ရင္ ၁၉၈၂ ခုႏွစ္ ဥပေဒပုဒ္မ ၄၄ ဒါနဲ႔ စစ္လုိက္တယ္။ စစ္တဲ့အခါမွာလည္း တိုင္းရင္းသား ဘာသာစကား တစ္မ်ဳိးမ်ဳိးေျပာတတ္မွ ျဖစ္တယ္ဆိုေတာ့ မေျပာတတ္ဘဲနဲ႔ျဖစ္ကို မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။

ေမး - ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏုိ၀င္ဘာလတုန္းက ရခိုင္ျပည္နယ္ထဲမွာ ၁၉၈၂ ျမန္မာႏုိင္ငံသား ဥပေဒအရ စၿပီးေတာ့ စာရင္းေကာက္ယူတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ အဲဒီမွာ ဘဂၤါလီေတြက သူတို႔ကို ႐ိုဟင္ဂ်ာလို႔ေရးမွ၊ စာရင္းသြင္းမွ စာရင္းေကာက္တာကို လက္ခံမယ္ဆုိၿပီး ျဖစ္လိုက္ပါေသးတယ္။ တကယ္လို႔မ်ား ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ သန္းေခါင္စာရင္း ေကာက္ယူတဲ့အခ်ိန္မွာ သူတို႔ကုိယ္သူတုိ႔ ႐ိုဟင္ဂ်ာလို႔ပဲ စာရင္းသြင္းမွပဲ လက္ခံပါမယ္လို႔ ေျပာတာမ်ဳိး၊ ေတာင္းဆိုတာမ်ဳိး ရွိလာရင္ေရာ ဘယ္လိုမ်ဳိး တုံ႔ျပန္ေဆာင္ရြက္ဖို႔ ရွိပါသလဲ။

ေျဖ - ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္း ဒုတိယအႀကိမ္ ပဋိပကၡက ၂၀၁၂ ေအာက္တိုဘာမွာ ျဖစ္တာပါ။ အဲဒီေဒသမွာ ကြင္းဆင္းစာရင္းေကာက္တာက ႏုိင္ငံသားအျဖစ္ အတည္ျပဳဖို႔ မဟုတ္ပါဘူး။ ပဋိပကၡ ျဖစ္တဲ့ေနရာေတြ ဥပမာ ေပါက္ေတာ၊ ေက်ာက္ျဖဴတို႔ စတဲ့ေနရာေတြမွာ တရားမ၀င္ ေရာက္လာသူေတြ ေရာေႏွာၿပီး ရွိ၊ မရွိ စစ္ေဆးတာပါ။ စစ္တဲ့အခါမွာ နစက၊ လ၀က၊ တပ္မေတာ္၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ ရဲတပ္ဖြဲ႕၊ ဘဂၤါလီ ကိုယ္စားလွယ္၊ ေဒသခံ ရခိုင္ကုိယ္စားလွယ္ စတာေတြ ပါတယ္။ တစ္ဖြဲ႕ကို ၁၈ ေယာက္ပါတဲ့ အဖြဲ႕ေတြနဲ႔ ညႊန္ခ်ဳပ္ကိုယ္တုိင္ ဦးေဆာင္ၿပီး ေလးၿမိဳ႕နယ္ကို စစ္ေဆးခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီေဒသေတြ စစ္ေဆးရာမွာ သူတုိ႔ကုိယ္သူတုိ႔ ႐ိုဟင္ဂ်ာလို႔ ေျပာတယ္ဆိုတာ ဟုတ္ပါတယ္။ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ဘဂၤါလီလူမ်ဳိးေတြအတြက္ သူတို႔နဲ႔ အရင္ကတည္းက ႐ုံးလက္ခံ မွတ္တမ္းေတြအရ မ်ဳိး႐ိုးစဥ္ဆက္ အေထာက္အထား ဇယားေတြ ရွိပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ႏုိင္ငံမွာ ႐ိုဟင္ဂ်ာဆိုတဲ့ လူမ်ဳိးက တရား၀င္လူမ်ဳိးထဲမွာ မပါဘူး။ ၿဗိတိသွ်လက္ထက္က ထုတ္တဲ့ မွတ္တမ္းေတြ၊ ၁၉၇၃ ခုႏွစ္နဲ႔ ၁၉၈၃ ခုႏွစ္ သန္းေခါင္စာရင္း မွတ္တမ္းေတြမွာလည္း စာရင္းေကာက္ၿပီး လူဦးေရ ထုတ္ျပန္ရာမွာလည္း ႐ိုဟင္ဂ်ာဆိုတဲ့ လူမ်ဳိးအမည္ သုံးစြဲခဲ့တာ မရွိပါဘူး။ Bangladeshi လို႔ သုံးႏႈန္းေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ ဘဂၤါလီပါ့။ ဒါကိုၾကည့္ၿပီးေတာ့ တရား၀င္ လူမ်ဳိးထဲမွာ မပါဘူးလို႔ အခိုင္အမာ ေျပာရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္လုိ႔ ႐ိုဟင္ဂ်ာလို႔ ျပင္ေပးရမယ္ဆိုရင္ သူတို႔ကုိယ္တိုင္ အတည္ျပဳမွတ္တမ္း သြင္းၿပီးျဖစ္တဲ့ မွတ္တမ္းအားလုံးကုိ ျပန္ၿပီးျပင္ရမလုိ ျဖစ္ေနၿပီေပါ့။ ႐ိုဟင္ဂ်ာဆိုတာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ လူမ်ဳိးစာရင္းမွာ မပါေတာ့ သန္းေခါင္စာရင္း လူဦးေရ ေရးသြင္းရာမွာ တျခားဆြဲတဲ့အကြက္မွာ ဒီစာရင္းကို ထည့္ရမယ့္ သေဘာမ်ဳိး ျဖစ္ေနပါတယ္။ 

ေမး - အခုဆို မႏၱေလးမွာ တ႐ုတ္လူမ်ဳိး ေတာ္တာ္မ်ားမ်ားရွိေတာ့ သူတို႔ကို ႏုိင္ငံသားျဖစ္ခြင့္ ဘယ္လိုမ်ား သတ္မွတ္ပါသလဲ။

ေျဖ - ႏိုင္ငံသားက ႏွစ္မ်ဳိးရွိတာ ေျပာခဲ့ၿပီးပါၿပီ။ တ႐ုတ္လူမ်ဳိးက ႏုိင္ငံသားျဖစ္ခြင့္ ရတယ္ဆိုရင္လည္း ဘိုးစဥ္ေဘာင္ဆက္ ႏိုင္ငံထဲမွာ ၀င္ေရာက္အေျခခ်ၿပီး ႏုိင္ငံသားေလွ်ာက္ထားလုိ႔ရတဲ့ သူေတြ၊ သူတုိ႔က ေမြးတဲ့သား သမီးေတြသာ ျဖစ္ႏုိင္ၿပီး ဒါေတြဟာ ဥပေဒအရ ႏုိင္ငံသားပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ လူေတြက လူမ်ဳိးျခားႀကီး တစ္ေယာက္ ႏုိင္ငံသား ကတ္ကိုင္ထားရင္ တာ၀န္ရွိ အဖြဲ႕အစည္းေတြက မဟုတ္မမွန္ ေဆာင္ရြက္ေပးတယ္လုိ႔ ထင္ၾကပါတယ္။ ဒီလိုေတာ့ တစ္ထစ္ခ်တြက္လုိ႔ မရပါဘူး။ ေစာေစာကေျပာသလို မ်ဳိး႐ိုးစဥ္ဆက္က ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ မတိုင္ခင္ကတည္းက ဒီျမန္မာျပည္မွာ ေနတယ္။ အဘုိးအဘြား ဒီမွာေနတယ္၊ ဒီမွာေသဆုံးၾကတယ္။ အေဖအေမ ဒီမွာေနတယ္။ ဒီမွာေသဆုံးၾကတယ္။ ကာယကံရွင္ကလည္း ဒီမွာေမြးတယ္။ ဒီမွာပဲႀကီးတယ္။ ဗမာစကားလည္း တတ္တယ္။ သစၥာရွိတယ္ စသည္ျဖင့္ဆိုရင္ ျမန္မာႏုိင္ငံသားျဖစ္လိုေၾကာင္း ေလွ်ာက္ထားခြင့္ ရွိပါတယ္။ ဒါကို ၿမိဳ႕နယ္အဆင့္ကစၿပီး အဆင့္ဆင့္ ဗဟိုအဖြဲ႕အထိ တင္ျပစိစစ္ၾကည့္လို႔ သတ္မွတ္ခ်က္နဲ႔ ကုိက္ညီမွန္ကန္ေနရင္ သူ႔ကုိ ဧည့္ႏုိင္ငံသားျပဳခြင့္ရသူအျဖစ္ သတ္မွတ္ေပးလုိက္တာ၊ အဲဒီ ဧည့္ႏိုင္ငံသား ျပဳခြင့္ရသူ အျဖစ္ကေန တတိယမ်ဳိးဆက္ (သို႔မဟုတ္) သူ႔ေျမးအဆင့္က်ရင္ ႏုိင္ငံသားအျဖစ္ ရသြားပါတယ္။ ႏုိင္ငံသားျဖစ္ျခင္း၊ မျဖစ္ျခင္းကေတာ့ တည္ဆဲႏိုင္ငံသား ဥပေဒနဲ႔ပဲ ဆိုင္တယ္။

ေမး - ႏိုင္ငံေရး အေျပာင္းအလဲေပၚ မူတည္ၿပီးေတာ့ ျပည္ပက စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြ ၀င္လာၾကတယ္။ တခ်ဳိ႕က ကာလရွည္ေနမယ္၊ လုပ္ငန္းလုပ္ကုိင္တယ္ေပါ့။  အဲဒီလို ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အလုပ္လုပ္ကုိင္တဲ့ ႏိုင္ငံျခားသားေတြရဲ႕ ေနထိုင္ခြင့္ သက္တမ္း၊ ေနာက္မူ၀ါဒပိုင္းမွာ အေျပာင္းအလဲ လုပ္ဖို႔ေရာ ရွိပါသလား။

ေျဖ - ပုိမိုျပည့္စုံ ေကာင္းမြန္ေအာင္ေတာ့ အားလုံးစဥ္းစား ေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။ ေလာေလာဆယ္ေတာ့ အလုပ္လုပ္ဖို႔ ၀င္လာတဲ့သူေတြဟာ Business Visa (လုပ္ငန္းဗီဇာ)နဲ႔ ၀င္တယ္။ လုပ္ငန္းဗီဇာ၀င္ရင္ single visa နဲ႔၀င္ရင္ ရက္ ၇၀ ေနခြင့္ရတယ္။ ထြက္လိုက္၀င္လိုက္ Multi Journey Re-entry Visa ဆိုရင္ ရက္ေပါင္း ၁၈၀ ေနလို႔ရတယ္။ ဥပမာ စက္႐ုံတစ္႐ုံမွာ အလုပ္လုပ္တဲ့ ႏုိင္ငံျခားသား တစ္ဦးဟာ ေနခြင့္သက္တမ္း ဆက္တိုးခ်င္တယ္ဆိုရင္ ရပ္ကြက္အဆင့္ ေထာက္ခံရတယ္။ ၿမိဳ႕နယ္အဆင့္ ေထာက္ခံရတယ္။ စက္မႈဇုန္က ေထာက္ခံရတယ္။ သက္ဆိုင္ရာ ၀န္ႀကီးဌာနက ေထာက္ခံရတယ္။ ဒီလိုစာရြက္စာတမ္းနဲ႔ လုပ္ငန္းစဥ္အရ ၾကာတာေတာ့ မသိဘူး၊ ၾကာခ်င္လည္း ၾကာႏုိင္တယ္။ အဲဒါၿပီးမွ ဒီ၀န္ႀကီးဌာနကို ေရာက္လာၿပီး ေနခြင့္သက္တမ္း တိုးေပးလုိက္တယ္။ အဲဒီေတာ့ ဒီေနရာမွာ ဒီ process သည္ ၾကာႏိုင္သလား၊ မလိုလားအပ္ဘဲ ေငြေၾကးကုန္က်မႈမ်ား ရွိသလားဆိုတာ အေသးစိတ္ျပန္လည္ စိစစ္ေလ့လာေနပါတယ္။ ဗီဇာေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အခက္အခဲ ျဖစ္ႏိုင္တဲ့ဟာေတြ အားလုံးကုိ လြယ္လြယ္ကူကူ ေျဖေလွ်ာ့လို႔ရေအာင္ စဥ္းစားေနပါတယ္။ ဘယ္အခ်က္ကုိ ေျဖေလွ်ာ့သြားမယ္ ဆိုတာကေတာ့ ကုိယ္ေျဖေလွ်ာ့ခ်င္တိုင္း ေျဖေလွ်ာ့လို႔ မရဘူးေလ။ သက္ဆိုင္ရာ ၀န္ႀကီးဌာနကလည္း လိုအပ္လို႔ မူအျဖစ္ ခ်ထားေပးတာ ျဖစ္ခ်င္ရင္ျဖစ္မွာေပါ့။ သူ႔ဌာနအတြက္က ဒီဟာေလးတစ္ခု ေလွ်ာ့လိုက္႐ုံနဲ႔ သူ႔ဌာနရဲ႕ တည္ဆဲဥပေဒကုိ မထိခိုက္ဘူးဆိုရင္ ဒါေလးကိုေလွ်ာ့မယ္။ အဲဒီလိုလုပ္ဖုိ႔ အစီအစဥ္ ရွိပါတယ္။ သက္တမ္းေတြလည္း ျပန္လည္သုံးသပ္ေနပါတယ္။ 

ေမး - ကမၻာလွည့္ ခရီးသြားေတြ ျမန္မာႏုိင္ငံကို ၀င္ေရာက္ရာမွာ ဆိုက္ေရာက္ဗီဇာ ေပးသြားဖို႔ေရာ အစီအစဥ္ ရွိပါသလား။

ေျဖ - လတ္တေလာ မရွိေသးပါဘူး။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ရန္ကုန္ေလဆိပ္ တစ္ခုတည္းမွာပဲ ကမၻာလွည့္ ခရီးသည္ အ၀င္အထြက္က ၃၀၀၀ နီးပါး ရွိေနတယ္။ ေလေၾကာင္းလိုင္း ၃၂ လိုင္း ရွိေနတယ္။ ေလယာဥ္ပ်ံက ၃၅ စီးေလာက္ အ၀င္အထြက္ရွိတယ္ဆိုေတာ့ တကယ္လို႔ Visa On Arrival (VOA) ေပးလိုက္ရင္ ေလဆိပ္မွာ ျပံဳၿပီး က်ပ္သြားမယ္။ မႏုိင္မနင္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခ်က္ကတည္း ၁၉၄၄ ခုႏွစ္မွာ ဖြဲ႕ခဲ့တဲ့ International Civil Aviation Org- anization(ICAO) အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ၿမိဳ႕ျပေလေၾကာင္းအဖြဲ႕မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံက အဖြဲ႕၀င္ႏိုင္ငံ ျဖစ္ပါတယ္။ ICAO က အဖြဲ႕၀င္ႏိုင္ငံေတြကို ႏွစ္စဥ္စစ္ေဆးပါတယ္။ ဥပမာဆိုရင္ ICAO စံႏႈန္းမ်ားအရ ခရီးသည္တစ္ဦးဟာ Arrival ေလယာဥ္ပ်ံေပၚက ဆင္းၿပီး ေလဆိပ္က ထြက္သြားတဲ့အထိ ၄၅ မိနစ္ပဲ ၾကာရမယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ departure ေပါ့၊ ၀င္တဲ့အခ်ိန္ကစၿပီး ေလယာဥ္ပ်ံေပၚတက္တဲ့ အထိက တစ္နာရီၾကာ ရမယ္။ အဲဒီေတာ့ ဒီမွာ tourist က VOA ေပးရင္ သတ္မွတ္ခ်ိန္ မ၀င္ပါဘူး။ မျဖစ္ႏုိင္ေသးပါဘူး။ ျမန္ေအာင္ နည္းပညာေတြ တပ္ဆင္ရပါဦးမယ္။ ဒီနည္းကို ေျဖရွင္းေပးမယ့္၊ ပိုမိုျမန္ဆန္ေအာင္ ေျဖရွင္းေပးမယ့္ နည္းကေတာ့ e-visa စနစ္ က်င့္သုံးဖို႔ပါ။ e-visa ဆိုတာကုိ အြန္လုိင္းကေန ဗီဇာေလွ်ာက္လိုက္၊ ဒီကေန စစ္ေဆးမယ္။ ၿပီးရင္ ၀င္ခြင့္ျပဳမယ္။ ဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ဌာနေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေဆြးေႏြးေနပါတယ္။ အဲဒါၿပီးရင္ေတာ့ e-visa ကိစၥ ၿပီးသြားပါၿပီ။ အခု business visa တစ္ခုတည္းကုိပဲ VOA လုပ္ေနတာေတာင္မွ ေကာင္တာေျခာက္ခု ထပ္ဖြင့္ရတယ္။ ေကာင္တာတစ္ခုကို ၀န္ထမ္း သံုး၊ ေလးေယာက္ ထပ္ထည့္ရတယ္။ စစ္ေဆးေရးစက္ေတြ ထပ္တပ္ရတယ္။ ပိုက္ဆံေပးတာကုိ လက္ခံဖို႔အတြက္ ဗဟိုဘဏ္က ေကာင္တာလာဖြင့္ရတယ္။ အဲ့ဒါေၾကာင့္ ထပ္ခ်ဲ႕ဖို႔က မလြယ္ဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္ tourist visa ကုိေတာ့ Visa on Arrival အစား e-visa စနစ္ ေပးႏိုင္ေအာင္ အျမန္ႀကိဳးပမ္း ေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။

ေမး-ျမန္မာႏုိင္ငံကို လာေရာက္မယ့္ ႏုိင္ငံျခားသားေတြကို ဗီဇာေပးဖို႔အတြက္ စိစစ္ရာမွာ ဘယ္လို အခ်က္အလက္ေတြ တိုက္ဆိုင္စစ္ေဆးပါသလဲ၊ ဘယ္သတ္မွတ္ခ်က္ေတြနဲ႔ပါလဲ။

ေျဖ - blacklist ရွိ၊ မရွိ တစ္ခ်က္စစ္ပါတယ္။ သက္ဆိုင္ရာဌာနေတြက က်ဴးလြန္တဲ့ အမႈေတြအလုိက္၊ visa စည္းမ်ဥ္းေတြအရ visa စည္းမ်ဥ္း ေဖာက္ဖ်က္မႈေတြကို မွတ္တမ္းသြင္းထားျခင္း ရွိ၊ မရွိ စစ္တဲ့သေဘာပါ။  ဥပမာ ႏိုင္ငံျခားသား တစ္ေယာက္က ျမန္မာျပည္ကုိ လာၿပီးေတာ့ တည္ဆဲဥပေဒ တစ္ရပ္ရပ္ကုိ ေဖာက္ဖ်က္သြားတယ္ဆိုရင္ ဒီဟာက visa စည္းမ်ဥ္း ေဖာက္ဖ်က္မႈပဲ။ ျပည္ႏွင္ၿပီး blacklist သြင္းဖို႔လိုရင္ သြင္းလုိက္ပါတယ္။ blacklist က case by case နဲ႔ လုပ္တာပါ။ ဗီဇာစည္းမ်ဥ္းေတြကုိ ေဖာက္ဖ်က္တာမ်ိဳးေတြကို မူတည္ၿပီးေတာ့ ဆံုးျဖတ္တာပါ။ တျခားအခ်က္ေတြကေတာ့ ႏုိင္ငံေတာ္ အက်ဳိးစီးပြားနဲ႔ ႏုိင္ငံေတာ္အက်ဳိးအတြက္ လိုအပ္ခ်က္ေတြကုိ စစ္ေဆးတယ္။ ဒါဟာ ႏုိင္ငံတိုင္းလုပ္ရမယ့္ တာ၀န္လို႔လည္း ဆိုႏုိင္ပါတယ္။

E M G